In dit artikel ga ik in op de rol die de natuurbeleving kan hebben op ons welzijn.
De laatste jaren is er wereldwijd steeds meer aandacht voor de inzet van natuur voor het welzijn en de gezondheid van mensen.
Het blijkt dat, naast individuele factoren als leeftijd, sekse, erfelijke factoren en leefstijl ook de omgeving waarin mensen leven en werken van invloed is op hun welzijn en de gezondheid.
Wist je dat je zelf naar schatting 80% invloed op je welzijn en gezondheid kunt uitoefenen met een gezonde leefstijl en omgeving.
Intuïtief weten we het allemaal al wel. Echter in de afgelopen jaren is het aantal wetenschappelijke studies sterk toegenomen en in 2022 hebben Dr. Jolanda Maas van de VU Amsterdam en Drs. Annette Postma van Alles is Gezondheid/IPH voor Arts en Leefstijl een factsheet samengesteld.
Deze factsheet is speciaal gemaakt voor de zorg professionals klik hier
Een groene omgeving bied ruimte voor:
beweging, ontmoeting, ontspanning en zingeving.
Als welzijn counsellor hoor ik nog al eens: “Ik moet zo veel, het leven is voor mij meer overleven dan met voldoening leven”
Klaver vier; symbool voor geluk
Vanuit welzijn counselling kunnen we dan het klaver vier gebruiken om je leven in de verschillende gebieden in kaart te brengen.
Net als bij positieve gezondheid is het van belang om je hele levenssituatie te bekijken. Het houdt je aandacht bij jouw hele mens-zijn.
Elk blaadje van het klaver vier staat voor een dimensie van je leven:
- De fysieke dimensie
- De sociale dimensie
- De psychische dimensie
- De zingeving dimensie
Wil je zelf aan de slag dan kun je hieronder een praktische samenvatting van de factsheet vinden en ook mogelijkheden die beschikbaar zijn.
De fysieke dimensie
Je lichaam & de natuurlijke en materiële omgeving
- Groene omgevingen bevatten stofjes die de gezondheid positief beïnvloeden. Deze versterken het immuunsysteem. Bijvoorbeeld door ze in te ademen.
- Groene omgevingen bevorderen een gezonde leefstijl:
- Beginnen en volhouden van bewegen gaat beter.
- Het beschikbaar hebben van een moestuin bevordert dat je gezonder gaan eten.
- Beter en langer kunnen slapen.
- Wonen in een groene omgeving is goed voor je welzijn en gezondheid; Minder kans op depressie, diabetes en ADHD en een beter geboortegewicht.
De sociale dimensie
Je plaats in de samenleving
- Natuurlijke omgevingen zijn aantrekkelijk om andere buurtgenoten te ontmoeten:
- Elkaar kennen zorgt voor beter samenwerken en minder problemen.
- Samen beter begrijpen van het belang van de natuur en het milieu in de buurt.
- Samen aan je leefstijl werken in een groep buiten in de natuur en begeleid door een deskundige werken beter.
De psychische dimensie
Karaktereigenschappen & Hoe ga je met jezelf en anderen om.
- In het groen aanwezig zijn zorgt voor stress herstel, je emotioneel beter in je vel voelen en verlaagt aandachtsvermoeidheid.
- Een groenere omgeving zorgt voor:
- Minder belastende prikkels
- Minder emotionele en gedrag problemen.
- Minder kans op het ontwikkelen van psychiatrische ziekten
- Minder piekeren.
- Mensen die naar een groenere omgeving verhuizen voelen zich meteen beter.
De zingeving dimensie
Een ruimer systeem van zingeving
- Je met aandacht verbinden met de natuur kunnen je zinvolle ervaringen geven. Zoals jezelf een onderdeel voelen van een veel groter geheel.
- De natuur bied jou meer ruimte voor het vinden van zingeving en het verwerken van gebeurtenissen.
- Ook kan de natuur je in een positievere stemming brengen, met meer ruimte ten opzichte van je uitdagingen en herstel van hoop.
- Je aandacht richten op wat je in de natuur ontmoet (water, bomen en bijzondere plekken) kan voor je werken als symbool voor jouw “diepere” overtuigingen en waarden.
- Bijvoorbeeld voor het vinden en benoemen van jouw ultieme levensdoel.
Praktisch alles wat we bij GrandiooZ doen kent als rode draad Natuurbetrokkenheid
Mensen die een sterke band met de natuur ervaren voelen dit als onderdeel van hun identiteit. Ze voelen zich geïntegreerd in de natuur en vinden het belangrijk zorg te dragen voor de natuur.
Je met aandacht verbinden met de natuur een pad naar meer welzijn en zingeving:
- Om je goed en gelukkig te voelen (hedonisch welzijn), je ervaart:
- Meer positieve emoties
- Meer vitaliteit
- Meer levensvoldoening
- Om meer mee doen en en zinvol functioneren te ervaren (eudaimonisch welzijn) op het gebied van:
- Persoonlijke groei
- Zelf het roer van je leven in handen hebben
- Doel in het leven vinden
- Jezelf accepteren
- Positieve relaties met anderen
- Bewust omgaan met je omgeving
Het ontwikkelen van natuurbetrokkenheid met GrandiooZ
INDIVIDUELE TRAJECTEN
- Counselling gesprekken, een traject van 4-8 sessies om helderder te krijgen wat voor jou een leven is dat meer voldoening gaat geven klik hier voor meer informatie.
- Natuur coaching/ counselling, ook een traject van 4-8 sessies, met hetzelfde doel als bij counselling gesprekken waarbij we samen de natuur ingaan klik hier voor meer informatie.
- Welzijn op Groen Recept (pilot), een recept om actief een stap te zetten naar een gezonde(re) leefstijl, bestaat uit een combinatie van natuurbeleving en bewegen klik hier voor meer informatie.
GROEPSTRAJECTEN
- Runningtherapie, Buiten Bewegen met Aandacht voor de Natuur, deze therapie wordt aangeboden in samenwerking met huisartsengroep SHT-THOON op doorverwijzing van de huisarts of praktijkondersteuner GGZ klik hier voor meer informatie.
- Training Natuurbeleving, Een praktische training voor wandelbegeleiders en zorg professionals om als begeleider mensen meer in verbinding te brengen met de natuur klik hier voor meer informatie.
- Training Bewegen en Beleven, Om het bewegen en beleven in de natuur verder te ontwikkelen, bijvoorbeeld als vervolg op de Runningtherapie klik hier voor meer informatie.
- Reset van lichaam en geest, een 10 daagse als start van een nieuwe leefstijl klik hier voor meer informatie.
WORKSHOPS
- Mindful Lopen, bestaat uit 2 dagdelen om met meer plezier en ontspanning te leren (hard)lopen klik hier voor meer informatie.
- Thuis ZIJN, een dag samen met een groepje de natuur in klik hier voor meer informatie.
Risico’s van blootstelling aan groen
Als je de natuur in gaat is het ook goed om rekening te houden met mogelijke individuele gezondheidsrisico’s.
Zo kunnen mensen die gevoelig zijn voor bepaalde allergenen (zoals pollen) wat meer last krijgen van astma of hooikoorts. En ook het gebruik van pesticiden en herbiciden (bestrijdingsmiddelen kunnen vervelende reacties geven.
En ook het overdragen van een ziekte van een insect naar een mens (zoönose) zoals door de teek of de eikenprocessierups.
En het lopen en bewegen op een oneffen ondergrond kan leiden tot ongelukken (vallen) en het je blootstellen aan te veel ultraviolette straling kan leiden tot huidbeschadiging.
In veel gevallen kunnen de meeste gezondheidsrisico’s verholpen worden met een beter ontwerp van de groene omgeving en maatregelen die we zelf kunnen nemen.
De WHO (Wereld Gezondheid Organisatie) concludeert in een review uit 2016 dat de voordelen van groen zwaarder wegen dan de risico’s.
